اتصالات آکاردئونی متعادل کننده فشار Pressure Balanced چیست؟

یک اتصال آکاردئونی تعادل فشار، حرکات محوری و جانبی را در خود جای می دهد و با نیروی فشار رانش سیال ( Pressure Thrust)  مقابله می کند. یک بلوز اضافی در این اتصال آکاردئونی تعبیه شده است که تحت فشار خط  لوله قرار دارد تا نیرویی برابر و مخالف نیروی جریان اصلی ایجاد کند. ارتباط حرکتی این بلوز ها با یکدیگر، بار فشار روی دستگاه را خنثی می‌کند.

اتصالات آکاردئونی متعادل کننده فشار در موقعیت‌هایی مشابه مواردی که برای انبساط‌ های محوری و/یا جانبی توضیح داده شد استفاده می‌شوند، اگرچه این نوع خاص از اتصالات آکاردئونی  مزیت دیگری را ارائه می‌دهد که نیروی رانش ناشی از فشار داخلی ( Pressure Thrust) را به لوله‌ها یا تجهیزات مجاور منتقل نمی‌کند. این ویژگی به ویژه در مورد اتصال لوله ها به توربین ها یا سایر تجهیزات ظریف که طبیعتاً قادر به تحمل این بارهای اضافی نیستند، اهمیت دارد.

تنها بارهای وارده بر تجهیزات مجموع نیروهای مورد نیاز برای حرکت بلوز خط و بلوز متعادل کننده اتصال آکاردئونی است.

این نوع اتصال می تواند بین نقاط ثابت میانی نصب شود، بنابراین نیازی به لنگر / مسند اصلی لوله یا تجهیزات مجاور نیست.

اتصالات آکاردئونی متعادل کننده فشار Pressure Balanced چیست؟

یک اتصال آکاردئونی تعادل فشار، حرکات محوری و جانبی را در خود جای می دهد و با نیروی فشار رانش سیال ( Pressure Thrust)  مقابله می کند. یک بلوز اضافی در این اتصال آکاردئونی تعبیه شده است که تحت فشار خط  لوله قرار دارد تا نیرویی برابر و مخالف نیروی جریان اصلی ایجاد کند. ارتباط حرکتی این بلوز ها با یکدیگر، بار فشار روی دستگاه را خنثی می‌کند.

اتصالات آکاردئونی متعادل کننده فشار در موقعیت‌هایی مشابه مواردی که برای انبساط‌ های محوری و/یا جانبی توضیح داده شد استفاده می‌شوند، اگرچه این نوع خاص از اتصالات آکاردئونی  مزیت دیگری را ارائه می‌دهد که نیروی رانش ناشی از فشار داخلی ( Pressure Thrust) را به لوله‌ها یا تجهیزات مجاور منتقل نمی‌کند. این ویژگی به ویژه در مورد اتصال لوله ها به توربین ها یا سایر تجهیزات ظریف که طبیعتاً قادر به تحمل این بارهای اضافی نیستند، اهمیت دارد.

تنها بارهای وارده بر تجهیزات مجموع نیروهای مورد نیاز برای حرکت بلوز خط و بلوز متعادل کننده اتصال آکاردئونی است.

این نوع اتصال می تواند بین نقاط ثابت میانی نصب شود، بنابراین نیازی به لنگر / مسند اصلی لوله یا تجهیزات مجاور نیست.

بلوز فلزی یک قطعه فلزی انعطاف‌پذیر است که به‌عنوان بخش کلیدی در اتصالات آکاردئونی به کار می‌رود. این قطعه از چند پره یا حلقه و لبه‌های انتهایی تشکیل شده و انعطاف‌پذیری لازم را برای جذب حرکات ناشی از فشار، دما و انبساط یا انقباض سیستم‌ها فراهم می‌کند. بلوزهای فلزی برای کاربردهای صنعتی طراحی شده‌اند و در صنایع مختلف برای انتقال سیالات یا جذب لرزش‌ها و تغییرات مکانیکی به کار می‌روند.
محصولات شرکت آمــا راه‌حل‌هایی سفارشی برای انواع کاربردهای صنعتی و طراحی‌های خاص ارائه می‌دهند و توانایی تولید در اشکال و مواد گوناگون را دارند.

بلوزهای فلزی در انواع مختلفی طراحی و ساخته می‌شوند که ویژگی‌های فنی آن‌ها بسته به نیاز کاربردی تعیین می‌گردد. این قطعات در اندازه‌های متنوعی از قطر ۱۵ میلی‌متر تا ۱۰ متر تولید می‌شوند و می‌توانند به‌صورت تک‌لایه (Single Ply) یا چندلایه (Multiply) ساخته شوند. انتخاب تعداد لایه‌ها به میزان فشار، حرارت و انعطاف‌پذیری مورد انتظار بستگی دارد.

برای ساخت این بلوزها از مواد گوناگون فلزی استفاده می‌شود که هر کدام بسته به محیط و شرایط عملیاتی انتخاب می‌شوند. متداول‌ترین مواد عبارت‌اند از:

  • فولاد ضدزنگ آستنیتی (Austenitic Stainless Steel)

  • فولاد دوبلکس (Duplex)

  • آلیاژهای نیکل

  • فولادهای کم‌آلیاژ و کربنی

  • تیتانیوم و دیگر فلزات مقاوم در برابر خوردگی و دما

اجزای اصلی یک بلوز فلزی شامل پره‌ها یا حلقه‌ها (Convolutions) است که بخش انعطاف‌پذیر بلوز را تشکیل می‌دهند. این پره‌ها وظیفه جذب حرکات مکانیکی و تغییرات دما یا فشار را دارند. لبه‌های انتهایی (Ends) نیز بخش‌هایی بدون پره هستند که برای اتصال به سایر اجزای سیستم مورد استفاده قرار می‌گیرند. در برخی طراحی‌ها، طوق‌های تقویتی برای افزایش استحکام نواحی اتصال و تسهیل فرآیند جوشکاری به کار می‌روند.

در طراحی یک بلوز فلزی، فاکتورهایی مانند میزان انعطاف‌پذیری (ضریب فنریت)، طول عمر کاری مورد انتظار، مقاومت در برابر خوردگی سیال عبوری، تحمل دمای بالا و مقاومت در برابر فشار نقش اساسی دارند. انتخاب درست مواد و شکل هندسی پره‌ها، تأثیر مستقیمی بر عملکرد بلوز دارد و این طراحی‌ها معمولاً با محاسبات مهندسی و مدل‌سازی‌های دقیق ریاضی پشتیبانی می‌شوند.

بلوزهای فلزی آمـــا بر اساس استانداردهای بین‌المللی معتبر از جمله EJMA (انجمن جهانی تولیدکنندگان اتصالات آکاردئونی)، ASME Section VIII و EN 14917 طراحی و تولید می‌شوند تا اطمینان از کیفیت، ایمنی و عملکرد آن‌ها در صنایع حساس حاصل گردد.

 استانداردهای طراحی و ساخت

بلوزهای فلزی آمــا مطابق با معتبرترین استانداردهای بین‌المللی طراحی و تولید می‌شوند:

    • EJMA: انجمن جهانی تولیدکنندگان اتصالات آکاردئونی؛ مرجع اصلی در تعیین روش‌های طراحی، تست و ساخت بلوزها

    • ASME Section VIII: استاندارد فشار طراحی شده برای مخازن تحت فشار که بلوزهای فلزی نیز شامل آن هستند

    • EN 14917: استاندارد اروپایی برای اتصالات انعطاف‌پذیر فلزی

MPBE

متعادل کننده فشار (زانوئی)

Elbow Pressure Balanced Expansion Joints

طراحی شده برای جذب حرکات جانبی و/یا محوری و از بین بردن رانش ناشی از فشار داخلی.(Pressure Thrust)

MPBI

 متعادل کننده فشار درون خطی 

Inline Pressure Balanced Expansion Joints

حرکات محوری و/یا جانبی را جذب می کند در حالی که فشار رانش را مهار می کند. این نوع اتصال انبساط در مسیر مستقیم لوله استفاده می شود.

 

کاربردهای مشترک توسعه نمودار مورد 1

مورد 1

این مورد شامل اتصال یک لوله به یک توربین یا سایر وسایل مشابه است که به خودی خود قادر به مقاومت در برابر نیروز رانش ناشی از فشار داخلی (Pressure Thrust) نیست.

 

کاربردهای مشترک توسعه نمودار مورد 2

مورد 2

به منظور جذب هر دو حرکات جانبی و محوری، باید دو بلوز جذب حرکت به علاوه یک بلوز متعادل کننده مطابق شکل نصب شود.

 
 
کاربردهای مشترک توسعه نمودار مورد 2
مورد 3

این مورد شامل جذب حرکت محوری در بخش مستقیم لوله با استفاده از یک اتصال آکاردئونی متعادل کننده فشار درون خطی است.

 

اتصالات آکاردئونی متعادل‌کننده فشار (Pressure Balanced Expansion Joint) | بررسی تخصصی از AmaFlex

مقدمه

یکی از بزرگ‌ترین چالش‌ها در طراحی و بهره‌برداری از خطوط لوله، کنترل نیروهای محوری ناشی از فشار داخلی است. این نیروها، به‌ویژه در خطوط با قطر بالا یا فشار کاری سنگین، می‌توانند آسیب‌های جدی به ساپورت‌ها، تکیه‌گاه‌ها و حتی تجهیزات متصل به خط وارد کنند. برای رفع این مشکل، استفاده از اتصالات آکاردئونی متعادل‌کننده فشار (Pressure Balanced Expansion Joints) به‌عنوان یک راهکار مهندسی پیشرفته، انتخابی هوشمندانه محسوب می‌شود.

در این مقاله از AmaFlex به معرفی کامل ساختار، عملکرد، مزایا، کاربردها، خطاهای رایج نصب و تست‌های کیفی این نوع اتصال می‌پردازیم.


ساختار اتصالات آکاردئونی متعادل‌کننده فشار

این نوع اتصالات ترکیبی از چند بلوز فلزی و مجموعه‌ای از بازوهای مکانیکی هستند که به گونه‌ای طراحی شده‌اند تا نیروی محوری ناشی از فشار داخلی را خنثی کنند. اجزای اصلی عبارتند از:

  • بلوزهای جاذب حرکت
    برای تحمل تغییرات طولی، جانبی یا زاویه‌ای در خط لوله.

  • بلوز یا محفظه متعادل‌کننده
    که نیروی محوری ایجادشده را در خلاف جهت اعمال می‌کند تا فشار داخلی به بیرون منتقل نشود.

  • میله‌ها یا بازوهای انتقال نیرو
    که وظیفه انتقال و خنثی‌سازی نیروی محوری را دارند.

  • فلنج‌ها یا انتهای جوشی
    جهت اتصال ایمن به خط لوله.

  • ساپورت‌ها و مهارها
    برای حفظ موقعیت و جلوگیری از حرکات ناخواسته.

این طراحی باعث می‌شود که در عین جبران انبساط و انقباض خط، هیچ نیروی محوری مضاعفی به تکیه‌گاه‌ها و تجهیزات وارد نشود.


نحوه عملکرد اتصال Pressure Balanced

مکانیزم عملکرد این اتصال مبتنی بر اصل تعادل نیروهاست:

  • فشار داخلی باعث ایجاد نیروی محوری در بلوز اصلی می‌شود.

  • بلوز یا مجموعه متعادل‌کننده، نیرویی در خلاف جهت تولید می‌کند.

  • این دو نیرو همدیگر را خنثی کرده و فشار نهایی وارد بر خط به صفر نزدیک می‌شود.

  • در عین حال، بلوزهای اصلی حرکت طولی، زاویه‌ای یا جانبی مورد نیاز را جذب می‌کنند.

به این ترتیب، اتصال Pressure Balanced همزمان هم حرکت خط را جبران می‌کند و هم نیروی محوری را مهار می‌نماید.


مزایای استفاده از اتصالات متعادل‌کننده فشار

  • حذف کامل نیروی محوری ناشی از فشار داخلی

  • افزایش طول عمر تکیه‌گاه‌ها و تجهیزات متصل به خط

  • ایمنی بیشتر در خطوط حساس و پرخطر

  • کاهش نیاز به ساپورت‌های سنگین

  • امکان استفاده در فضاهای محدود به دلیل کاهش نیاز به نقاط مهار اضافی

  • قابلیت طراحی برای حرکات ترکیبی (محوری + جانبی یا زاویه‌ای)

  • افزایش عمر بلوزها به دلیل کاهش تنش‌های اضافی


کاربردهای اتصالات Pressure Balanced

این اتصالات در پروژه‌هایی که نیروی محوری کنترل‌نشده می‌تواند مشکل‌ساز شود، به‌طور گسترده استفاده می‌شوند:

  • نیروگاه‌ها
    در خطوط بخار فشار بالا که تحمل نیروی محوری برای تجهیزات دشوار است.

  • صنایع پتروشیمی و پالایشگاه‌ها
    در مسیرهای انتقال سیالات داغ و خورنده.

  • خطوط لوله با طول زیاد
    که در اثر انبساط حرارتی تغییر طول قابل‌توجهی پیدا می‌کنند.

  • سیستم‌های انتقال گاز
    به‌خصوص در بخش‌هایی که تجهیزات حساس به بار محوری متصل هستند.

  • تأسیسات دریایی و ساحلی
    برای مقاومت در برابر فشارهای متغیر و حرکات ناشی از امواج.


انواع اتصالات آکاردئونی متعادل‌کننده فشار

با توجه به نیازهای پروژه، این اتصالات در مدل‌های مختلف طراحی می‌شوند:

  • متعادل‌کننده فشار درون‌خطی (Inline Pressure Balanced)
    برای جبران انبساط طولی در مسیر مستقیم.

  • متعادل‌کننده فشار زانویی (Elbow Pressure Balanced)
    برای خطوطی که تغییر مسیر ۹۰ درجه دارند و هم‌زمان نیاز به حذف نیروی محوری دارند.

  • مدل‌های سفارشی
    بر اساس دمای سیال، فشار کاری، جنس خط و فضای موجود، توسط تیم مهندسی آما فلکس طراحی و تولید می‌شوند.


نکات کلیدی در انتخاب اتصال Pressure Balanced

  • فشار طراحی (Design Pressure)
    باید بر اساس حداکثر فشار کاری انتخاب شود.

  • دمای سیال و محیط
    در دماهای بالا، انتخاب آلیاژ مقاوم مانند اینکونل یا هستلوی توصیه می‌شود.

  • نوع سیال
    برای سیالات خورنده، متریال بلوز و آب‌بندی باید به‌دقت انتخاب شود.

  • میزان تغییر طول و حرکت زاویه‌ای مورد نیاز
    باید به‌صورت دقیق محاسبه و به تولیدکننده اعلام شود.

  • شرایط نصب و فضای موجود
    محل قرارگیری و امکان نصب بازوهای مهار باید بررسی شود.


خطاهای رایج در نصب اتصالات متعادل‌کننده فشار

  • عدم هم‌محوری در نصب که باعث اعمال تنش به بلوزها می‌شود.

  • بی‌توجهی به جهت صحیح نصب، به‌خصوص در مدل‌های زانویی.

  • انتخاب متریال نامناسب برای دمای بالا یا سیالات خورنده.

  • عدم تست فشار پس از نصب و شروع به کار بدون بررسی نشتی.

  • نبود فضای کافی برای عملکرد کامل بازوها و بلوزها.

  • محکم‌کردن بیش از حد پیچ‌های فلنج که به بلوز آسیب می‌زند.


کنترل کیفیت و تست در آما فلکس

در AmaFlex تمامی اتصالات آکاردئونی Pressure Balanced تحت تست‌ها و بازرسی‌های دقیق قرار می‌گیرند:

  • هیدروتست (Hydrostatic Test) با فشار بالاتر از فشار طراحی

  • تست‌های غیرمخرب (NDT) شامل PT، UT و RT برای بررسی کیفیت جوش

  • آزمایش چرخه خستگی (Fatigue Test) برای اطمینان از مقاومت در سیکل‌های مکرر

  • کنترل مواد اولیه شامل تست متالوگرافی و آنالیز ترکیب شیمیایی

  • بازرسی نهایی ابعادی و ظاهری پیش از ارسال برای مشتری


جمع‌بندی

اتصالات آکاردئونی متعادل‌کننده فشار، راهکاری مطمئن برای حذف نیروی محوری در خطوط تحت فشار هستند. با طراحی پیشرفته، قابلیت جبران انواع حرکات و امکان سفارشی‌سازی، این اتصالات نقش مهمی در افزایش ایمنی و کارایی خطوط لوله ایفا می‌کنند.

AmaFlex با بهره‌گیری از تیم مهندسی متخصص و تجهیزات مدرن، آماده طراحی و تولید اتصالات Pressure Balanced متناسب با شرایط خاص پروژه شماست.

👉 برای دریافت مشاوره تخصصی و سفارش، همین حالا با کارشناسان آما فلکس تماس بگیرید.